نقش شبکه سازی در بهره وری زیرساخت های توسعه علم و فناوری (مطالعه موردی شبکه ملی آزمایشگاهی فناوری نانو)

یکی از مشکلات موجود در کشور در حوزه نظام علم و فناوری، کمبود زیرساخت های مناسب علمی و فناوری می باشد. همه ساله نیز دستگاه ها و نهادهای مسئول به این نکته توجه کرده و بودجه های کلانی را برای توسعه زیرساخت های علم و فناوری هزینه می کنند. تا چند سال گذشته فقط دو راه برای حمایت از توسعه زیرساخت های علم و فناوری در کشور وجود داشت. یکی رویکرد حمایت علی السویه کلیه مراکز علمی کشور که اختیار تصمیم گیری در مورد نحوه هزینه کرد را به خود مراکز مربوطه می داد و دیگری رویکرد فرابخشی و ایجاد مراکز بزرگ و محدود و مجهز به آخرین تجهیزات می باشد؛ اما طی دهه گذشته رویکرد سومی نیز در کشور گسترش یافته که به رویکرد شبکه سازی معروف است. شبکه های زیادی در دهه گذشته در کشور ایجاد شده اند. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر شبکه سازی آزمایشگاه ها بر روی افزایش حجم فعالیت تجهیزات، افزایش تعداد مشتری های آزمایشگاه و افزایش درآمد آزمایشگاه ها می باشد. یکی از شبکه های موفق در دهه گذشته شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو بوده است. این شبکه در حال حاضر دارای 56 عضو آزمایشگاهی از سراسر کشور و دارای 820 تجهیز از اعضا می باشد. این شبکه خدمات بسیار متعددی به اعضا ارائه می دهد و سالانه به ارزیابی انها می پردازد. با توجه به ارزیابی سالیانه از اعضای شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو داده های پایه استخراج شد و از طریق آزمون کای دو استقلال رابطه معنا دار بین شبکه سازی آزمایشگاه ها با افزایش حجم فعالیت تجهیزات، افزایش تعداد مشتری های آزمایشگاه ها و افزایش درآمد آزمایشگاه ها مشخص گردید. برای بدست آوردن شدت این روابط از آزمون ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد که با توجه به نتیجه این آزمون (05/0>000/0=sig) برای هر سه متغییر وابسته در سطح خطای 01/0 به شدت با متغییر مستقل رابطه معنادار داریند. یعنی سطح شبکه سازی آزمایشگاه ها به طور مستقیم بر افزایش حجم فعالیت تجهیزات، افزایش تعداد مشتریان و افزایش درآمد آزمایشگاه ها تاثیر می گذارد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که می توان با قوت بیشتری به بسط و توسعه مدل شبکه سازی برای استفاده بهره ور تر از زیرساخت های لازم در توسعه علم و فناوری پرداخت.